http://www.ted.com/talks/tom_wujec_on_3_ways_the_brain_creates_meaning.html วีดีโอ 6:29 นาที ของคุณ Tom Wujec จาก AutoDesk มาเล่าให้ฟังเกี่ยวกับสามส่วนของมันสมองของมนุษย์ ที่ช่วยให้เราเข้าใจความหมายของ คำ ภาพ ความรู้สึก และการเชื่อมต่อเข้ากันและกันได้อย่างมีความหมาย โดยแต่ละส่วนทำหน้าที่ดังนี้: 1) making ideas clear by visualizing 2) making them interactive และ 3) making them persistent
เคยนึกดูมั้ยครับว่าชีวิตประจำวันของมนุษย์ในปัจจุบันนี้ ที่มีชีวิตทันสมัยอย่างมาก เป็นยุคที่ คุยมือถือไปขับรถไป (ซึ่งไม่ใช่สิ่งที่สมควรกระทำอย่างยิ่ง) หรือการมีที่ทางให้ผึ่งแอร์ในสถานที่ต่างๆ ตั้งแต่ห้องนอนไปถึงศูนย์การค้าเดินเล่น การที่มีน้ำอุ่นน้ำร้อนให้ใช้ มีคอมพิวเตอร์ไว้ใช้สื่อสารหรือใช้บันเทิง เทคโนโลยีทันสมัยใหม่เหล่านี้ ช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นและปรนเปรอ พวกเรามากมาย จริงๆก็อาจจะช่วยทำให้เราขยันน้อยลงนั่นเอง โดยอ้างว่ามันเป็นคุณภาพชีวิตที่ดี อันนี้ก็ต้องรองชั่งน้ำหนักดูกันเองนะครับ เพราะสิ่งเหล่านี้เอง ทำให้เราถูกแวดล้อมด้วยความอำนวยสะดวกจากเทคโนโลยี ซึ่งมันล้วนแต่ต้องการพลังงานในการผลักดันให้เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น การใช้พลังงานไฟฟ้า พลังงานความร้อน หรือพลังงานอื่นๆ แล้วจะให้เราจะละเลิกไม่ใช้พลังงานหรือสิ่งอำนวยความสะดวกเหล่านี้ได้อย่างไร ถึงแม้ว่าเรามีหนทาง ในการเอาพลังงานฟรีๆ จากธรรมชาติมาใช้หมุนเวียน ในบทความก่อนๆ แต่เราจะทำอย่างให้พลังงานที่ว่าเป็นศูนย์ (Zero Energy) มันมีวิธีครับ ด้วยหลักคณิตศาสตร์ง่ายๆ 1) พลังงานที่ต้องใช้ – พลังงานที่(ไม่)ต้่องใช้ = 0 หลักการทำให้พลังงานเป็นศูนย์อย่างแรกก็คืออย่าไปใช้มัน… Read more ›
วันนี้เราจะมาดูพลังงานหมุนเวียนที่เหลือ คือพลังงานจากชีวมวล พลังงานจากน้ำ และพลังงานจากขยะและของเสียต่างๆ พลังงานจากชีวมวล พลังงานชีวมวลถือเป็นสารอินทรีย์ที่ได้มาจากพลังงานธรรมชาติหมุนเวียน และถือเป็นแหล่งเก็บกักพลังงานที่ดีแหล่งหนึ่งที่เกิดจากสิ่งมีชีวิต ปรกติแล้ว เป็นสารอินทรีย์ที่ได้มาจากเศษหลงเหลือทางการเกษตร ไม่ว่าจะจากสวนนาไร่ หรืแเศษไม้ที่ล่วงหล่นในป่า เช่นชานอ้อย เศษไม้ แกลบ กากมันสำปะหลัง ซังข้าวโพด การปาล์ม กากมะพร้าวและกะลา เป็นต้น พลังงานชีวมวลถูกนำมาพัฒนาขึ้นมาเพื่ิอการผลิตพลังงานไฟฟ้าหรือการใช้ทำความร้อน นอกไปจากแหล่งที่ได้มาจากเศษต้นไม้ในป่าจากต้นไม้ที่ตายแล้วโดยสารชีวมวลยังรวมไปถึงที่ได้มาจากสารอินทรีย์ที่มาสัตว์อีกด้วย และโดยรวมแล้วสารชีวมวลทั้งหลาย จะต้องสามารถสลายไปกับธรรมชาติได้ และจะต้องไม่รวมไปถึงสารจากธรรมชาติ ที่ผลิตจากถ่านหินหรือการขุดเจาะน้ำมัน เผาผลาญต่างๆ พลังงานจากน้ำ นำ้เป็นสิ่งที่คนไทยรู้จักกันดี และเป็นหนึ่งในรากเหง้าของการพัฒนาอารยะธรรมของ สยามประเทศไทยเรา อีกทั้งน้ำเป็นสิ่งที่ปรกคลุมพื้นผิวโลกเรามากถึง 70% นอกไปจากการน้ำมาใช้ในการดำรงชีวิต เพื่อปากท้องการเกษตรการชลประทานแล้ว น้ำยังสามารถถูกดัดแปลงมาผลิตเป็นผลังงานไฟฟ้า ดังตัวอย่างของเขื่อน (Hydroelectric Energy) หรือการใช้กังหันน้ำ… Read more ›
เมื่อครั้งที่แล้วเราได้เรียนรู้ถึงพลังงานหมุนเวียนที่ได้จากแสงอาทิตย์และการนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ได้แล้ว สำหรับวันนี้เรามาทำความรู้จักกับพลังงานที่ได้จากลม และพลังงานจากใต้พื้นดินผืนแผ่นพสุธาของเราสักนิดดีกว่าครับ พลังงานจากลม พลังงานลมเป็นพลังงานธรรมชาติที่เกิดจากสภาพความแตกต่างของอากาศหรืออุณหภูมิ ระหว่าง 2 ที่ และถือว่าเป็นพลังงานที่มีความสะอาดบริสุทธิ์และสามารถนำมาใช้ได้ อย่างไม่มีวันหมดสิ้น พลังงานที่ได้มาจากลมนี้นั้นได้รับความสนใจและถูกนำมาพัฒนา ให้เกิดประโยชน์อย่างแพร่หลายเช่นในการใช้กังหันลมโดยกังหันลมนี้นั้นเป็นเครื่องมือ อุปกรณ์ที่สามารถเปลี่ยนแปลงพลังงานลมให้สามารถมาเป็นประโยชน์ได้หลากหลาย อย่างเช่นที่เราเห็นกันอยู่ทั่วๆไปในการใช้ผลิตกระแสไฟฟ้าหรือใช้ในการขับสูบน้ำ โดยในหลักทางวิทยาศาสตร์นั้น พลังงานลมเกิดจากพลังงานดวงอาทิตย์ตกกระทบ สู่พื้นผิวของโลกทำให้เกิดอากาศร้อนและลอยตัวสูงขึ้น อากาศจากบริเวณอื่น ที่มีความเย็นและความหนาแน่นมากกว่า จึงเข้ามาแทนที่ทำให้เกิดการเคลื่อนไหว ของอากาศเหล่านี้และเป็นต้นกำเนิดของลม ซึ่งมีอิทธิพลต่อสภาพภูมิอากาศ ในหลายแห่งภายในประเทศไทยเราอยา่งมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางแนวฝั่งทะเล อันดามันและอ่าวไทย ที่มีพลังงานลมที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในรูปแบบ ของพลังงานเครื่องกล เช่นการใช้เป็นกังหันสูบน้ำเพื่อผลิตไฟไฟ้า โดยปรกติทั่วไปนั้นศักยภาพของพลังงานลมจะสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ จะต้องมีกำลังและความเร็วอยู่ที่ 3 ถึง 5 เมตรต่อวินาที และมีความเข้มของพลังงานลมที่ได้มีการประเมินไว้อยู่ที่ 3-5 เมตรต่อวินาที และความเข้มค้นของพลังงานลมที่ประเมินไว้อยู่ระหว่าง 20-50 วัตต์ต่อตารางเมตร… Read more ›
บทความเมื่อคราวที่แล้วได้มีการกล่าวอ้างถึงพลังงานทดแทนที่เรียกว่า “Renewable Energy” บางท่านอาจสงสัยว่ามันคืออะไรและต่างไปจากพลังงาน ที่เราๆเคยรู้จักอย่างไร เพราะโดยทั่วไปเราจะรู้จักพลังงานที่ผลิตมาจาก น้ำมันเชื้อเพลิงหรือถ่านหิน ซึ่งถือได้ว่าอาจเรียกว่าเป็นพลังงานสิ้นเปลือง ที่มีวันสูญเสียหมดไปได้ ในขณะที่พลังงานทดแทนและพลังงานหมึนเวียนที่เกริ่นมานั้น เป็นพลังงานสามารถผลิตได้จากแหล่งที่มีอยู่ทั่วไปตามธรรมชาติหรือสามารถกลับคืน ไปสู่ธรรมชาติได้ และที่สำคัญการกลับมาหมุนเวียนสามารถทำได้อย่างไม่มีวันหมดสิ้น แหล่งที่มาของพลังงานทดแทนนี้ได้แก่ แสงอาทิตย์ ลม พื้นดิน น้ำ พืช หรือแม้แต่ขยะของเสียจากอาคารบ้านเรือน ทำไมการรู้จักพลังงานทดแทนนั้นเป็นสิ่งสำคัญ? เพราะอย่างที่ทราบกันดีว่า พลังงานในทุกวันนี้เป็นปัญหาใหญ่ของโลกและส่งผลโดยตรงกับพวกเรามากขึ้นทุกวัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าพฤติกรรมของการเป็นอยู่ของพวกเราทีมีการใช้พลังงานอย่างสิ้นเปลืองที่ยังไม่สามารถปรับเปลี่ยนได้ในเร็ววันนี้ (เป็นสิ่งที่ต้องร่วมมือกันแก้ไข ให้ได้อย่างรวดเร็ว) ดังนั้นหน่วยงานทั้งภาครัฐ วิสาหกิจ เอกชน และนักวิชาการ ทั้งในประเทศเราและทั่วโลก ต่างก็ได้มีการศึกษาวิจัย ทดลอง และสำรวจ อย่างหนักเพื่อการนำเทคโนโลยที่สามารถผลิตมาใช้เป็นพลังงานทดแทน ที่จะนำมาตอบสนองความต้องการและกิจกรรมของเราโดยที่จะไม่ส่งผลกระทบต่อ ธรรมชาติและภาวะโลกร้อน จากแหล่งทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมดังที่ได้กล่าวข้างต้น พลังงานทดแทนนี้ จักจำแนกออกได้ในแต่และประเภทคือ… Read more ›
เมื่อกลางสัปดาห์ที่ผ่านมา ผมมีโอกาสได้สอนหนังสือนักศึกษาสถาปัตยกรรม ปริญญาโทของมหาวิทยาลัย แห่งหนึ่งเกี่ยวกับนวตกรรมเทคโนโลยี เพื่อบ้านเมืองสีเขียว โดยยกตัวอย่างของแนวทางการประเมิน ความเป็นสีเขียวของอาคาร และเน้นว่าให้มองโดยองค์รวม โดยไม่จำเพาะ เจาะจงเทคโนโลยีอย่างใดอย่างหนึ่งเท่านั้น และให้กลับไปคิดต่อว่า เรายังสามารถคิดค้นด้วยความคิดสร้างสรรค์อื่นๆ อีกมากมาย และเรามีพลังงานที่ได้ฟรีๆจากธรรมชาติ ที่สามารถหมุนเวียนมาให้ใช้ ได้อยู่เรื่อยๆ (Renewable Energy) ในตอนท้ายของการชั้นเรียน มีคำถามที่น่าสนใจมาจากนักศึกษา ที่น่าจะนำมาเล่าสู่กันฟัง ณ ที่นี้ คำถามแรกที่ว่า การลงทุน หรือต้นทุน ในการก่อสร้่าง (หรือดัดแปลง) สิ่งก่อสร้าง ให้มีความเป็นมิตร ต่อสภาพแวดล้อมนั้นจะเป็นการลงทุนที่สูงเกินกว่าการก่อสร้างอาคาร โดยปรกติที่เราๆทำกันอยู่ทุกวันนี้หรือไม่ แล้วถ้ามีมูลค่าสูงกว่าเราจะทราบ ได้อย่างไรว่าคุ้มค่ากับการลงทุน ส่วนคำถามถัดมามีความน่าสนใจไม่แพ้กัน นักศึกษาถามขึ้นว่า ที่มีคนบอกว่าปัญหาสภาพแวดล้อมนี้มันแก้ไม่ได้แล้ว ต่อให้สร้างหรือช่วยอย่างไรก็คงไม่มีผลแล้ว ที่ว่านั้นเป็นจริงหรือไม่แล้ว เราควรจะให้คำปรึกษาแก่เจ้าของโครงการอย่างไร ในคำถามแรกนั้นโดยทั่วไปเราจะรู้สึกว่าของที่มีความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมัก… Read more ›
หนึ่งในการอยู่อย่างบ้านเมืองสีเขียวก็คือการรู้จักและดูแลสภาวะแวดล้อม ภายในอาคารบ้านเรือน ทั้งนี้เพราะอาคารและสิ่งก่อสร้างส่งผลต่อคุณภาพของ สภาวะแวดล้อมภายในอาคารที่เราใช้สอยและมีผลโดยตรงต่อสุขภาพของเรา มีการศึกษาและวิจัยในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ได้มีการสรุปวิเคราะห์ว่า อากาศภายในอาคารและบ้านเรือนมีโอกาสที่มีความเป็นมลพิษมากกว่า อากาศภายนอก อีกทั้งเราผู้ใช้สอยโดยทั่วไปใช้เวลาอยู่ในอาคารมากถึง 90% เนื่องจากการใช้เวลาอย่างมากภายในอาคารนี้จึงมีส่วนสำคัญ ที่เราสามารถรับผลกระทบโดยตรงจากอากาศเป็นพิษภายที่อยู่ในอาคารโดยที่เราไม่รู้ตัว สิ่งที่เราควรจะรู้จักก็คือ ความส่องสว่างและการควบคุมความส่องสว่างภายในอาคาร ปริมาณการระบายอากาศภายในอาคาร สภาวะน่าสบาย ที่อุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์มีความเหมาะสม การลดผลกระทบของมลภาวะจากความร้อนหรือมลพิษที่สามารถเข้าสู่อาคาร การลดผลกระทบของมลภาวะจากแก็ซพิษ สารเคมี สารทำความสะอาดที่มีอยู่ภายในบ้าน ประสิทธิภาพของการกรองอากาศ การเลือกใช้วัสดุภายในอาคารที่ไม่ก่อมลพิษหรือปลดปล่อยสารพิษ จากข้อมูลข้างต้นจะสังเกตได้ว่าสิ่งที่เราควรคำนึงอย่างมากก็คืออิทธิพลของคุณภาพของอากาศและการมีแสงสว่างที่เหมาะสม แต่พอเราพูดถึงสภาวะอากาศดู หมือนจะเป็นสิ่งที่เราควบคุมไม่ได้ แตะต้องไม่ได้ แต่อันที่จริง เราสามารถป้องกันและเรียนรู้ในการควบคุมมลพิษได้อย่างดี และอย่างน้อยๆ เราควรจะสามารถป้องกันไม่ให้เข้ามาในส่วนที่เราพักอาศัย ส่วนใช้สอยต่างๆ หรือเข้ามาในที่ๆเราใช้เวลาส่วนใหญ่ในชีวิตประจำวัน ซึ่งมลภาวะเหล่านี้นั้น สามารถมักจะมาได้ในรูปแบบต่างๆ เราต้องเริ่มต้นป้องกันตั่งแต่ การเลือกสถานที่ตั้ง การวางผังของอาคารบ้านเรือน การหันทิศทางไปในทางที่มีอากาศระบายที่ดี การเลือกใช้วัสดุก่อสร้าง… Read more ›
เรื่องการดูแลรักษาและการทำความสะอาดอาคารบ้านเรือนที่จะกล่าวถึงในวันนี้มีผล กระทบโดยตรงต่อการอยู่อย่างมิตรกับสภาพแวดล้อม อย่างเป็นที่รู้กันไปคร่าวๆ ในบทความก่อนๆว่า เราควรจะรู้จัก เลือกสิ่งต่างๆที่ประกอบกันเป็นวัสดุ อาคารบ้านเรือนของเรา โดยไม่ว่าจะการเลือกวัสดุต่างๆให้เหมาะสม ไม่เป็นการทำลายสิ่งที่มีอยู่ในธรรมชาติ ว่าแต่แล้วหลังจากนั้นล่ะ เราควรจะดูแลบ้านเรือนกันได้อย่างไรบ้าง สิ่งที่เราคุ้นเคยทำกันอยู่เป็นประจำก็คือ การรักษาและทำความสะอาด และการทำความสะอาดนี่เอง ที่มีส่วนสำคัญที่อาจจะก่อให้เกิด ความไม่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เพราะเรามักจะคุ้นเคยกับการเลือกใช้น้ำยา สารเคมีต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นเพื่อการทำความสะอาดพื้น ผนัง กระจก ห้องน้ำ ครัว เคาน์เตอร์ และอุปกรณ์ต่่างๆภายในบ้านเพื่อการกำจัดความสกปรกและเชื้อโรคต่างๆ ไม่ให้หลงเหลืออยู่ แต่ด้วยผลิตภัณฑ์ที่เราคุ้นเคยและเลือกใช้กันนั้น มีสิ่งที่เราไม่เคยทราบคือ มันมักเกิดทำให้มีสิ่งตกตะกอนทั้งในอากาศ และตามแหล่งอับต่างๆ ที่หลงเหลืออยู่ก็คือสารเคมีที่เป็นพิษจากผลิตภัณฑ์เหล่านั้น เหมือนกับเป็นการนำเอาสารที่เป๋็นพิษมาให้กับตัวเรา กับผู้คนภายในบ้าน และสิ่งแวดล้อม (poor indoor air quality) ดังนั้นการเลือกใช้ควรเลือกผลิตภัณฑ์ ก็ควรเลือกที่ไม่มีพิษ… Read more ›
จากที่เราได้เรียนรู้ส่วนต่างๆของบ้านเพื่อให้เกิดความเข้าใจและสามารถ บรรเทาความสงสัยสิ่งต่างๆภายใยบ้านไปได้บ้าง วันนี้เราจะมาทำความรู้จักเกี่ยวกับ เกณฑ์การวัดหรือการประเมิณความเป็นสีเขียว หรือที่นำไปสู่ความเป็นสีเขียว ของอาคารและบ้านเรือนของเรา ว่าทำได้อย่างไรบ้าง และมีบ้านเมืองไหน บ้างที่มีเกณฑ์ การวัดเหล่านี้บ้าง เพราะเป็นที่รู้กันดีอย่างกว้างขวาง ว่าการนำไปสู่ความเป็นบ้านเมืองสีเขียว มีกันให้เห็นกันทั่วๆไป แทบจะทั้งโลกเราในทุกวันนี้ มาตรฐานเพื่อเป็นการวัดระดับความเป็นสีเขียวนั้น เกิดขึ้นในต่างประเทศหลายๆทศวรรษก่อน เพราะความสงสัยและความกังวลใน ภาวะโลกร้อนและทรัพยากรธรรมชาติที่เริ่มสูญหายไป และมีผลต่อสภาพแวดล้อม ที่มีผลกับสิ่งมีชีวิตบนโลกมนุษย์นี้ (ที่ไม่ใช่เฉพาะมนุษย์เรา) อาจจะเรียกได้ว่าความกังวลเริ่มนั้น ส่งผลให้ชนชาวตะวันตกเริ่มเกิดความตื่นตัว และเริ่มสร้างกระแสให้เห็นถึงผลกระทบต่างๆ (โดยเฉพาะระบบปฏิวัติอุตสาหกรรม ที่ส่งผลกระทบต่สภาพแวดล้อมอย่างมาก) จึงเกิดองค์กรต่างๆมากมายที่ตั้งขึ้นเพื่อ ช่วยกันคิดถึงสาเหตุ และการแก้ไข (ที่คาดว่าน่าจะช่วยได้) หรือการให้รางวัลสนับสนุน ประมาณปีพุทธศักราช 2533 (คศ 1990) องค์กรในสหราชอาณาจักรอังกฤษ (BRE-Building Research Establishment) ได้สร้างมาตรฐานการวัดความยั่งยืนของอาคาร(หรือที่เรียกว่าการประเมิณอาคาร) … Read more ›
ส่วนต่างๆที่เหลือภายในบ้านที่เราควรจะรู้จักและทำความเข้าใจ ที่จะเป็นภาคสุดท้ายในวันนี้ก็คือ ส่วนutiliy zone (The Utility Zone) ส่วนต้นไม้และลานหญ้า (The Yard Zone) และส่วนกิจกรรมของมนุษย์ (The human Zone) ส่วนประโยชน์ใช้สอยอื่นๆ The Utility Zone ส่วน utility ของบ้านนี้ได้แก่ โรงรถ ห้องเก็บของ ห้องเครื่องต่างๆ (หรือห้องใช้สอยใต้ดิน laundry room ห้องเครื่องซักรีดเสื้อผ้าในต่างประเทศ) ในส่วนใช้สอยนี้ของบ้าน มักจะเป็นส่วนที่เราไม่ได้ให้ความสำคัญมากนัก จนบางครั้งมีการปล่อยให้เกิดความสูญเสียจากการใช้พลังงานไปในส่วนนี้มาก ข้อแนะนำในส่วนนี้ก็คือไม่มีการเก็บกักหรือเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ไม่จำเป็นเช่น ตู้เย็น ทีวี เครื่องที่สอง ที่เราคิดว่าทำให้เกิดความสะดวกสบาย การทำความสะอาด จัดให้เป็นที่เป็นทางและขจัดสิ่งที่ไม่จำเป็นทำให้เกิดพื้นที่ในประโยชน์อื่นของบ้าน และที่สำคัญคือไม่ควรติดตั้งเครื่องปรับอากาศในบริเวณนี้ของบ้าน ส่วนต้นไม้และลานหญ้า… Read more ›
บทความในวันนี้ จะกล่าวต่อถึงส่วนต่างๆในบ้าน ในส่วนหลับนอน (The Sleeping Zone) และส่วนห้องน้ำห้องท่า (The Bathroom Zone) ส่วนหลับนอน The Sleeping Zone บ้านที่ไม่มีส่วนที่ใช้ในการหลับนอนก็ดูจะเหมือนไม่เป็นบ้าน และส่วนนอนของบ้านนี่เอง ที่ดูเหมือนจะเป็นส่วนที่คนเราใช้เวลามากที่สุดภายในบ้าน ในส่วนของเวลาพักผ่อน นอนหลับนั้นเราไม่ต้องการพึ่งพาของแสงมากนัก การปกปิดบังแสงด้วยผ้าม่านมู่ลี่หรือ window treatment ต่างๆที่จะช่วยลดการนำแสงเข้ามาในบริเวณนี้ได้ โดยเฉพาะเวลากลางคืนที่มีแสงไฟฟ้าข้างนอก อีกทั้งเป็นการสร้าง ให้เกิดความปลอดภุยในการหลับนอน ส่วนในเวลากลางวันนั้น ควรเปิดให้มีอากาศ ได้ถ่ายเทและหมุนเวียนและช่วยให้เกิดความปลอดโปร่งเช่นกัน การช่วยให้เกิดภาวะสบายในส่วนหลับนอนนั้น นอกไปจากการใช้เครื่องปรับอากาศ ที่ถ้าเราสามารถหลีกเลี่ยงได้แล้ว อาจจะมีการติดตั้งพัดลมติดฝ้าเพดาน ซึ่งนอกจากจะที่ไม่สิ้นเปลืองพลังงานเท่ากับการใช้เครื่องปรับอากาศ อีทกั้งยังช่วยให้เกิดอากาศหมุนเวียนที่ดีได้ แต่การเลือกติดตั้งพัดลมติดฝ้าเพดานนั้น จะต้องคำนึงถึงระยะจากเพดานสู่พื้นว่าเพียงพอหรือไม่เพื่อไม่ให้เกิดอันตรายต่อผู้ใช้ ดูเหมือนจะเป็นเรื่องขบขัน ถ้่ามีการกล่าวว่า“ส่วนที่เราใช้นอน ก็ควรจะเอาไว้นอน”… Read more ›
บทความวันนี้ ขอแนะนำต่อเรื่องการเข้าใจในการแบ่งส่วนภายในบ้าน ในส่วนของส่วนอาหาร (The Food Zone) และส่วนนั่งเล่นพักอาศัย (The Living Zone) ส่วนอาหารการกิน The Food Zone นับเป็นสิ่งที่โชคดีอย่างหนึ่ง ที่บ้านเมืองเราในประเทศไทยมีก็คือ ความอุดมสมบูรณ์ของอาหารการกินนานาชนิด ที่เราสามารถหาได้อย่างง่ายๆ แม้ว่าคำกล่าวในอดีตที่ว่า ในน้ำมีปลาในนามีข้าว จะดูเหมือนจืดจางลงไปบ้าง แต่บ้านเมืองเราก็ยังเต็มเพียบพร้อมด้วยอาหารการกินดัวกล่าว เพียงแค่เราก้าวเดินออกจากบ้าน เราก็สามารถหาอาหารเพื่อประทังชีวิตได้ แต่สิ่งที่จะต้องระมัดระวังในการใช้ชีวิตแบบบ้านเมืองสีเขียวก็คือ การต้องเดินทาง ออกไปซึ้ออาหารบ่อยๆ การกินข้าวปลานอกบ้านทุกๆมื้อ การทำอาหารรับประทานเองในส่วนทำอาหารของบ้าน โดยซื้อข้าวของจากแถวๆบ้าน แถวๆตลาด ที่ไม่ต้องออกไปไกลๆให้เสียค่าน้ำมัน ค่ารถค่าราบ่อยๆ นับเป็นการประหยัดพลังงาน หรือถ้าจำเป็นจริงๆก็ควรซื้อมาตักตุนไว้ทีละมากๆหน่อย ใช้พื้นที่ส่วนครัวให้คุ้มค่า ลดการสูญเสียพลังงานเรียนรู้ว่าบ้านเรา ก็มีส่วนครัวส่วนทำอาหาร ที่ีสามารถใช้การได้เหมือนกัน… Read more ›
เรื่องราวและเกร็ดความรู้ต่างๆที่เคยแนะนำมา ในบ้านเมืองสีเขียวนี้ เป็นส่วนเล็กส่วนน้อย ที่ประกอบกันเพื่อการอยู่อย่างสีเขียว วันนี้ได้มีโอกาสจะมาอธิบายถึงส่วนต่างๆนั้น สามารถรวมกันเป็นอาคารบ้านเรือน และบังเอิญ มีบทความในนิตยสาร dwellฉบับ Beyond Green ประจำเดือนพฤษภาคม เรื่อง “At Home in the Zone” ที่ยกตัวอย่างถึงการเป็นอยู่อย่างยั่งยืน (sustainability) ที่ไม่ต้องถึงกับทำให้ชีวิตลำบากและมืดมน แต่หากแนะนำการรู้และเข้าใจว่า บ้านที่เราพักอาศัยนี่ ว่าสามารถแบ่งเป็นส่วนๆได้ ก็อาจจะช่วยทำให้ความ เป็นอยู่อย่างสีเขียว (going green) นี่มีความสนุกสนานและมีประสิทธิภาพมากขึ้น การแบ่งส่วนต่างๆภายในบ้านนั้น เราสามารถทำความเข้าใจได้คร่าวๆดังนี้ บ้านทั้งหลัง (The Whole House Zone) ส่วนอาหาร (The Food Zone)… Read more ›
น้ำฝน ถือว่าเป็นหนึ่งในทรัพยากรที่ได้มาจากธรรมชาติอย่างไม่ต้องเสียสตางค์ และก็เป็นที่รู้กันดีว่า ประเทศไทยเราตั้งอยู่ในเขตที่มีฝนตกชุกและมีฝนตกหนัก อยู่หลายๆเดือนในแต่ละปี สำหรับคนเมืองผู้คนจะเกิดอาการปะปน ที่ทั้งเป็นมิตร และไม่เป็นมิตรกับการตกของฝน บางครั้งก็เราจะรู้สึกชื่นชอบเพราะทำให้เกิด ความชุ่มชื่นในช่วงที่มีอากาศร้อนจัดติดกันนานๆ ส่วนบางครั้งก็อาจจะเกิด การเบื่อหน่ายเพราะการกักขัง เกิดน้ำท่วม รถติด หรือเหตุผลคนเมืองอื่นๆ แต่ในทางกลับกันในพื้นที่ ที่มีความต้องการใช้น้ำฝนจากธรรมชาติอย่างมาก ที่บ่อยครั้งกลับไม่มีฝนตกลงมาให้ได้ใช้่อย่างต้องการ การกักเก็บน้ำฝนเพื่อไว้ใช้ ไม่ใช่เป็นเรื่องที่น่าแปลกใหม่อะไรสำหรับคนไทยเรา เรารู้จักการกักเก็บไว้ในเพื่อไว้ใช้มาตั้งแต่อดีต ที่ผ่านหลังคามาสู่ทางรองน้ำ หรือรางน้ำมาสู่ ตุ่ม แทงค์น้ำ หรือไม่ว่าจะเป็นการกักเก็บในระบบที่ใหญ่ขึ้นไป การกักเก็บเพื่อใช้ในการชลประทาน การสร้างเขื่อน ฝาย อ่างเก็บน้ำ และแม้แต่การกักเก็บน้ำฝนในสระเก็บน้ำเพื่อการเกษตร ตามทฤษฏีใหม่ หรือการกักเก็บน้ำฝนไว้เพื่อประโยชน์อื่นๆ สำหรับในส่วนของบ้านพักอาศัย อาคารชุดพักอาศัย หรือ ตึกสูงต่างๆ การให้ความคำนึงเรื่องการเก็บน้ำฝนดูจะลดน้อยลงไป โดยเฉพาะในช่วงที่ผ่านมา อาจจะจะเป็นเพราะว่าเราไม่รู้สึก… Read more ›
การใช้พลังงานเพื่อผลิตระบบไฟฟ้าให้แสงสว่างเพื่อกิจกรรมการใช้งานต่างๆ และเพื่อความปลอดภัยในอาคารบ้านพักอาศัยเสมือนเป็นสิ่งที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ และนับเป็นแหล่งการใช้พลังงานที่ต้องสูญเสียเป็นอย่างมาก การที่บ้านพักอาศัยได้รับให้มีการออกแบบโดยให้ใช้แหล่งกิจกรรม ส่วนใช้สอยเพื่อภาระกิจต่างๆ (โดยเฉพาะสำหรับตอนกลางวัน) อยู่ติดกับหรืออยู่ ใกล้กับช่องแสงที่สามารถใช้แสงจากธรรมชาติผ่านมาให้รับใช้โดยตรง โดยไม่ต้องมีการเปิดไฟช่วย นับเป็นการวางแผนที่มีผลประโยชน์โดยตรง และเป็นมิตรต่อธรรมชาติ และเพื่อเป็นการให้เกิดประโยชน์ต่อการวางแผน ในการออกแบบนั้น การเลือกวางเฟอร์นิเจอร์ ก็ไม่ควรบดบังหรือกีดขวาง การใช้ประโยชน์ของแสงนั้นๆ แต่อย่างไรก็ตาม ดังที่กล่าวตอนต้นการใช้ระบบไฟฟ้าเพื่อแสงสว่างแม้จะเป็นสิ่ง ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่เราสามารถลดภาระการใช้พลังงานเพื่อผลิตแสงสว่าง ได้หลายทาง จากการศึกษาวิจัยในคู่มือแบบประเมินอาคารประหยัดพลังงานและ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม มีคำแนะนำการเลือกใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าแสงสว่างที่มี ประสิทธิภาพสูงสำหรับบ้านพักอาศัย และหนึ่งในตัวอย่างก็คือ การแนะนำให้มีการใช้บัลลาสต์ประสิทธิภาพสูง (บัลลาสต์ประหยัดไฟ) ที่มีค่าความสูญเสียกำลังไฟฟ้า ในบัลลาสต์ดังกล่าวไม่เกิน 6 วัตต์ สำหรับดวงโคมที่ใช้หลอดไฟฟ้า ฟลูออเรสเซนต์ทั้งหมด (เมื่อเปรียบเทียบกับบัลลาสต์ธรรมดา ที่กินไฟประมาณ 10-12 วัตต์) อีกทั้งบัลลาสต์ประหยัดไฟนี้นั้น… Read more ›
หนึ่งในปัญหาการของการสูญเสียพลังงาน โดยเฉพาะพลังงานกระแสไฟฟ้า ที่สูญปล่าว จากการนำไปผลิตในระบบปรับอากาศในอาคารสถานที่ ห้องต่างๆ ที่มีสาเหตุ ของการรั่วซึมและรั่วไหลของอากาศจากที่หนึ่งไปสู่อีกที่หนึ่ง ไม่ว่าการรั่วซึมนั้น จะมากหรือน้อย ก็คือการสูญเสีย นอกจากอากาศและพลังงานที่ผลิตผ่าน เครื่องปรับอากาศจะต้องสูญเสียออกไปแล้ว การใช้ไฟฟ้าที่เสียไป ก็คือคุณค่าเงินทองที่เสียไปโดยปล่าวประโยชน์เช่นกัน เราคงเคยจะได้ยินคนที่อยู่อาศัยภายในบ้านเดียวกับเรา ที่คอยเตือนหรือแม้แต่ตะโกนไล่หลังให้เราปิดประตูหน้าต่างให้แน่นหนา ในเวลาใช้เครื่องปรับอากาศ เพื่อให้การทำงานของเครื่องปรับอากาศมีประสิทธิภาพ และเกิดความเย็นภายในห้องเร็วขึ้น โดยไม่สูญเสียอากาศไหลออกไปสู่ภายนอก แต่อีกสาเหตุที่อากาศไหลรั่วซึมจากบริเวณหนึ่งไปสู่อีกบริเวณหนึ่ง ซึ่งเราสามารถตรวจสอบได้อย่างง่ายๆที่บริเวณประตูและหน้าต่าง โดยเฉพาะบริเวณ ที่กรอบบานและรอยต่อต่างๆ ถ้าผู้ออกแบบได้มีการออกแบบการใช้ประตูหน้าต่าง ที่มีวัสดุวงกบและบานกรอบที่มีรอยต่หน่าแน่นและมีรอยต่อไม่มาก จะทำให้อัตราการ เสี่ยงต่อการรั่วซึมมีต่ำ ซึ่งเป็นการลดการพาความร้อนและความชื้น จากบริเวณภายนอกเข้าสู่พื้นที่ปรับอากาศ และจะช่วยส่งผลในการลดภาระ การทำความเย็นของเครื่องปรับอากาศลง ถ้าเราพบว่าในรอยต่อของบานกรอบประตูหรือหน้าต่าง สามารถปล่อยให้ อากาศรั่วซึมไหลออกมาได้ ควรจะได้รับการซ่อมแซมโดยเร็ว ไม่ว่าจะเป็นการอุดรอยรั่วซึมตามรอยต่อรอยร้าวหรือราวแตกต่างๆ แต่ถ้าประตู และหน้าต่าง ที่มีอายุการใช้งานมานานอย่างมากอาจจะมีอาการชำรุดสึกหรอ… Read more ›
ในปัจจุบัน ประชากรบนโลกอาศัยอยู่ในเขตพักอาศัยที่เรียกว่าเมืองมีมากขึ้นเรื่อยๆ การอาศัยในถิ่นเมือง ที่มีผู้คนหนาแน่นกว่าหมู่บ้านจัดสรรในเขตชานเมือง หรือนอกเมืองที่ล้ำเขตออกสู่ชานเมือง และที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นสวนป่าหรือไร่นา มีการศึกษาเปรียบเทียบให้เห็นว่า การเลือกอยู่ในเมือง นับเป็นการอยู่อาศัย แบบสีเขียวที่ดีอย่างหนึ่ง (green living) แต่ถ้าฟังดูเผินๆ จะเกิดความเคืองสงสัย ที่ว่าจะเป็นได้อย่างไร ที่การอยู่ในเมือที่หนาแน่นและตึกสูง จะเป็นการอยู่ อย่างสีเขียว กว่าการอยู่ชานเมืองที่มีบ้าน มีเน้ือที่ มีสนามหญ้า มีต้นไม้มีนก น้ำและลำธาร (ที่ขุดขึ้นในหมู่บ้านจัดสรร) ในการศึกษาพบว่าการมีชีวิตอยู่สีเขียวอย่างในเมือง โดยเฉพาะในตึกรามบ้านช่องที่เก่าแก่ที่มีความกระชับกระทัดรัดของชุมชน (compact neigborhood) จะมีการใช้พลังงานน้อยกว่า และปลดปล่อยของเสียน้อยกว่า การที่อยู่ในหมู่บ้านจัดสรรโครงการใหม่ๆที่สร้างขึ้น ที่ถึงแม้ว่าจะเป็นบ้านที่สร้างเพื่อประหยัดพลังงานที่มีการใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าที่ใช้ไฟน้อย ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น? ทำไมการอยู่ในเขตเมือง เป็นการการอยู่ที่เป็นมิตรต่อโลก กว่าการอยู่ในบ้านประหยัดพลังงาน ในเขตชานเมืองที่เคยเป็นสวนไร่นา คำตอบก็คือ ความหนาแน่นซึ่งเป็นหนึ่งในการช่วยการอยู่อาศัยให้มีประสิทธิภาพ density… Read more ›
แก้วหรือกระจกเป็นวัสดุที่เราคุ้นเคยในชีวิตประจำวันและยังเป็นวัสดุที่มีคุณสมบัติพิเศษ ที่มีลักษณะอยู่ตัวเป็นเนื้อเดียว มีพื้นผิวที่มีความลื่น มีความแกร่ง แต่แตกเปราะง่าย และมีรอยแตกละเอียดที่เฉียบคม มีอายุยืนนาน สามารถเป็นตัวนำแสงให้แสงผ่าน และที่สำคัญที่สุด แก้วเป็นวัสดุที่สามารถนำมาใช้งานใหม่(recycle)ได้อย่างไม่สิ้นสุด เรามีความคุ้นเคยกับ แก้วและกระจกในชีวิตประจำวันอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็น องค์ประกอบในงานสถาปัตยกรรม หรือเป็นวัสดุที่มีให้เห็น ในการใช้สอยอยู่ทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นส่วนประกอบของประตูหน้าต่าง กระจกส่องหน้า หลอดไฟฟ้า หรือไม่ว่าจะเป็น ขวด แก้วน้ำ จานและชามในห้องครัว ในห้องอาหาร เพราะความที่เป็นวัสดุที่มีความแพร่หลายและหลากหลายในการใช้งาน แก้วจึงถือเป็นหนึ่งในส่วนใหญ่ของสิ่งของวัสดุที่เสียหรือเหลือใช้จากบ้านเรือนและระบบอุตสาหกรรมที่มีปนะโยชน์อย่างมาก เพราะแก้วมีคุณสมบัติที่สามารถนำมาใช้ใหม่ได้ ทั้งในรูปแบบเดิมหรือแม้แต่ถูกหลอมไปเป็นสิ่งของใช้ในรูปแบบอื่นๆ ขวดแก้วต่างๆที่เหลือจากการใช้งานที่ถือเป็นแหล่งทรัพยากรของเหลือแห่งใหญ่ นับรองจากกระดาษ จึงเป็นที่ียอมรับในตลาดผู้บริโภค และจึงไม่เป็นที่น่าแปลกใจ ที่ทำไมเราจึงได้รับการปลูกฝังแกมบังคับให้แยกขยะ ขวดแก้ว พลาสติก และกระดาษออกจากกัน เพื่อเกิดการนำกลับมาใช้ใหม่ได้ง่ายขึ้น และถือเป็นการสนับสนุนระบบอุตสาหกรรมการผลิต recycled-glass ถือเป็นการช่วยรักษายืดอายุให้กับสิ่งแวดล้อม… Read more ›
การเริ่มต้นศักราชใหม่ปีนี้ เรามาเริ่มเรียนรู้การเลือกใช้วัสดุภายในบ้าน เริ่มต้นจากพื้น ที่ไม่เป็นพิษเป็นภัยต่อธรรมชาติกันดีกว่า พวกเราคงจะคุ้นเคยดีกับวัสดุที่เป็นผลิตภัณฑ์ที่กำเนิดจากไม้ เนื่องจากประเทศเรา (เคย) มีป่าอุดมสมบูรณ์ การใช้ไม้เพื่อเป็นวัสดุก่อสร้างก็มีกันมานมนาน แต่พอวันนี้วันที่ป่าไม้เริ่มหายไป การนำไม้มาใช้ ต้องเกิดประโยชน์อย่างสูงสุด และถ้าเป็นไปได้ การเลี่ยงใช้ให้น้อยที่สุด ก็ดูสมกับการเป็นพลเมืองโลกที่ดี แต่อย่างว่า เพราะไม้เป็นวัสดุอย่างหนึ่ง ที่ทำให้สามารถทำให้เรารู้สึกอบอุ่นได้ (แต่ผู้เขียนไม่ได้หมายความว่าให้เอาไม้มาเผาไฟ ให้ความอบอุ่น) เพราะไม้เป็นธาตุสั่งตรงธรรมชาติ มนุษย์จึงมีความผูกพันลับๆ อย่างที่ยากจะอธิบาย หนึ่งในวัสดุที่เราใช้ไม้โดยเฉพาะไม้เนื้อแข็งที่นิยมในการการก่อสร้างก็คือ พื้น พื้นที่เป็นส่วนรองรับการเหยียบย่ำ เดิน นั่ง หรือแม้แต่นอน ทำให้เรามีความผูกพัน และรู้สึกอบอุ่นกับวัสดุพื้นไม้ที่นี้มาแต่โบราณ การใช้ไม้แข็งมาปูพื้นในปัจจุบัน ดูจะต้องมีการไตร่ตรองดูให้ดี ว่าไม้ที่ได้มาเป็นไม้ที่ปลูกเพื่อใช้การจำเพาะ หรือเป็นไม้ที่มาจากป่าจากธรรมชาติ ไม้ไผ่ ดูไม่ใช่ไม้เนื้อแข็งที่เรารู้จักกันในอดีต แต่เพราะวิวัฒนาการผลิตและ การการแปรรูปที่ทันสมัยในปัจจุบัน และการนำไม้ไผ่มาแปรรูปและนำมาผสมผสาน… Read more ›